Een dierbare heeft een eetstoornis, wat kan ik als naaste doen?

Eetstoornis

Eetstoornissen, zoals anorexia, boulimia en de eetbuistoornis, ontstaan vaak in of na de puberteit, een levensfase met grote veranderingen, maar kunnen ook eerder of later ontstaan. Persoonlijke eigenschappen, zoals een negatief zelfbeeld, perfectionisme en het moeilijk vinden om emoties te uiten, kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van een eetstoornis.

Ook opvoeding kan bijdragen aan het ontwikkelen van een eetstoornis, bijvoorbeeld als het in het gezin belangrijk is om te presteren, of doordat er in het gezin weinig over emoties wordt gepraat. Het meemaken van trauma kan ook meespelen.

Andere omgevingsfactoren die een eetstoornis kunnen versterken zijn het huidige schoonheidsideaal, de grote verkrijgbaarheid van eten en de sociale druk rondom diëten (zoals hypes op scholen om niet te eten tijdens de lunchpauzes).

Eetstoornissen: Boulimia, anorexia, of toch iets anders?

Er bestaan verschillende soorten eetstoornissen, waaronder de bekendste anorexia nervosa, bulimia nervosa en binge eating disorder (BED, ook wel eetbuistoornis). Volgens eetstoornisvereniging Human Concern is de meest voorkomende vorm echter het type ‘NAO’, wat simpelweg staat voor ‘Niet Anders Omschreven’. Dat betekent dat de meeste mensen met een eetstoornis een mix hebben van symptomen die niet helemaal onder één van de andere types vallen.

Een kort overzicht van de verschillende eetstoornissen:

Anorexia nervosa (anorexia)

Een eetstoornis waarbij iemand een laag lichaamsgewicht heeft en een intense angst heeft om aan te komen. Mensen met anorexia beperken hun voedselinname vaak tot het punt van ondervoeding. Ze streven naar een minimaal lichaamsgewicht om een beter zelfbeeld te krijgen.

Bulimia nervosa (boulimia)

Een eetstoornis waarbij iemand regelmatig eetbuien heeft en vervolgens gedrag vertoont om het voedsel uit het lichaam te verwijderen, zoals overmatig sporten, braken of het gebruik van laxeermiddelen. Ook hier speelt het zelfbeeld een grote rol.

Binge eating disorder (BED)

Deze stoornis lijkt op boulimia nervosa, maar er is in dit geval geen drang om eetgedrag te compenseren met sporten of braken. Bij BED neemt iemand net als bij boulimia in korte tijd grote hoeveelheden calorieën in. Mensen met BED voelen zich na afloop van een eetbui eveneens schuldig of depressief. Vaak hebben zij overgewicht (obesitas), maar anders dan andere mensen met overgewicht eten zij niet geleidelijk de hele dag door.

Orthorexia

Orthorexia is geen officieel erkende stoornis in de psychologie, maar krijgt in de laatste jaren groeiende aandacht. Mensen met orthorexia hebben een extreme fixatie op zo gezond mogelijk eten. Zij schrappen steeds meer voedingsmiddelen uit hun dieet, waardoor zij een tekort krijgen aan voedingsstoffen en vaak ondervoed raken. Obsessief sporten komt ook vaak voor bij mensen met orthorexia. Het is goed mogelijk dat de huidige social media cultuur, waarin mensen geperfectioneerde foto’s van hun afgetrainde lichamen delen, een aandeel heeft in de huidige aandacht voor orthorexia.

Pica

Een eetstoornis waarbij iemand niet-eetbare objecten eet, zoals papier, zeep, klei en haar.

Oorzaken van eetstoornissen

De oorzaken van eetstoornissen zijn complex en kunnen variëren van persoon tot persoon. Hieronder staan enkele veelvoorkomende factoren die bijdragen aan de ontwikkeling van eetstoornissen:

  • Biologische factoren: Genetische aanleg en veranderingen in de hersenchemie, zoals een disbalans in neurotransmitters, kunnen de kans op het ontwikkelen van een eetstoornis vergroten.
  • Psychologische factoren: Laag zelfbeeld, perfectionisme, angst en depressie zijn vaak aanwezig bij mensen met eetstoornissen. Traumatische ervaringen, zoals seksueel misbruik, kunnen ook bijdragen aan de ontwikkeling van eetstoornissen.
  • Sociale factoren: Culturele druk om een bepaald ideaal lichaamstype te hebben en de invloed van de media op ons lichaamsbeeld kunnen bijdragen aan het ontstaan van eetstoornissen. Ook de invloed van vrienden, familie en anderen kan een rol spelen.
  • Omgevingsfactoren: Voeding en eetgewoonten van het gezin en de algemene houding ten opzichte van voeding en gewichtsbeheersing kunnen de ontwikkeling van eetstoornissen beïnvloeden.

Het is belangrijk om te begrijpen dat eetstoornissen zelden worden veroorzaakt door één enkele factor en dat meestal meerdere factoren een rol spelen. Professionele hulp is nodig om de onderliggende oorzaken van een eetstoornis te identificeren en te behandelen.

Hoe ga je om met iemand die een eetstoornis heeft?

Iemand die een eetstoornis heeft, is moeilijk te overtuigen dat zijn of haar eetgedrag ongezond is. Hun overtuiging, vooral bij anorexia, is zo diepgeworteld dat praten of boos worden niet genoeg is. Soms is iemand zich wel bewust van zijn of haar gedrag, maar is de “verslaving” te sterk. Professionele hulp is daarom altijd noodzakelijk. Maar wat als iemand geen hulp wil?

Het kan heel pijnlijk en zorgwekkend zijn om je dierbare te zien lijden. Je ziet dat hij of zij zieker wordt en je staat er machteloos bij.

Hier zijn enkele suggesties voor hoe je kunt omgaan met iemand die een eetstoornis heeft:

  • Moedig de persoon aan om professionele hulp te zoeken en bied aan om te helpen bij het vinden van een therapeut of arts die gespecialiseerd is in de behandeling van eetstoornissen.
  • Bied ondersteuning aan en laat de persoon weten dat je er voor hem of haar bent en dat je om hem of haar geeft.
  • Luister zonder te oordelen en geef de persoon de ruimte om te praten over zijn of haar gevoelens en zorgen. Vermijd het geven van ongevraagd advies.
  • Betrek haar, waar mogelijk, bij de mooie, leuke en gezellige dingen van het leven. Er is zoveel positiefs als zij maar wil en kan zien.
  • Vermijd kritiek op gewicht of uiterlijk, omdat dit de eetstoornis kan verergeren en de persoon zich nog slechter kan doen voelen.
  • Ga niet mee met vermijding. Wanneer je van iemand houdt die een eetstoornis heeft, kun je geregeld emotioneel geraakt worden. Vermijden is een mechanisme dat vaker voorkomt tussen mensen die van elkaar houden. Het vermijden van “open zijn over allerlei zaken die je moeilijk vindt” is bovendien één van de kernfuncties van een eetstoornis. Wanneer je merkt dat je zelf ook vermijdend bent, erken dan die kwetsbaarheid en vraag hulp daar waar je niet weet hoe je op een rustige manier open en duidelijk kunt leren zijn over zaken die je raken. Voor mensen met een eetstoornis is open leren communiceren over bijvoorbeeld angst, verdriet, boosheid en vreugde wezenlijk voor het herstel.
  • Zorg goed voor jezelf, ook wanneer zij een beroep op je doet of je verwijt er niet voor haar te zijn. Zo geef je het voorbeeld hoe de ander ook meer keuzes voor zichzelf kan maken. Veel mensen met een eetstoornis hebben daar moeite mee.

Ook jij hebt ondersteuning nodig

Juist met een dierbare die een eetstoornis heeft is het belangrijk dat jij hulp krijgt.

Wij bieden hulp en ondersteuning aan naasten van mensen met een verslaving of eetstoornis. Ons doel is te zorgen dat jij de regie over jou leven weer terug kan nemen, ongeacht wat de ander doet.  We organiseren diverse workshopsinformatiebijeenkomsten en bieden individuele hulp.

Aarzel niet om een gratis telefonisch adviesgesprek aan te vragen. Zo kunnen wij samen met jou kijken hoe we jou als naaste het beste kunnen helpen.

Scroll naar boven